SỨC KHỎE LÀ GÌ… Y TẾ LÀ GÌ !?
Hôm qua, một người bạn của tôi cố bào chữa cho Sức khỏe với chả Y Dược, tôi chán quá. Chán đến độ hôm nay phải viết status này.
Y tế là một từ Hán Việt toàn bộ: Y tế (giản thể: 医济; phồn thể: 醫濟; bính âm: Yī jì) nghĩa đen là chữa bệnh và cứu giúp, hay Chăm sóc sức khỏe, là các công việc chẩn đoán, điều trị và phòng ngừa bệnh, bệnh tật, thương tích, và suy yếu về thể chất và tinh thần khác ở người.
Sức khỏe được định nghĩa: Sức khỏe là trạng thái thoải mái toàn diện về thể chất, tinh thần và xã hội và không phải chỉ bao gồm có tình trạng không có bệnh hay thương tật (theo Tổ chức Y tế Thế giới – WHO World Health Organization).
Vậy, Sức khỏe là Đích phục vụ của Y tế. Ông bạn tôi dậy tôi Health là Sức khỏe, nên Bộ Y tế phải dịch là Bộ Sức khỏe, nên bà ngáo bảo Trường Đại học Sức khỏe là đúng. Tiến sỹ cái cặp này.
Giá như ngáo bảo, chúng ta nâng cấp Trường Đại học Y Dược thành phố Hồ Chí Minh thành Học viện Chăm sóc sức khỏe hay gì gì… thì tôi đã đỡ phải chưởi. Dành thời gian làm thơ viết chữ còn vui hơn, chứ toàn chưởi tục, khó chịu lắm.
Anh bạn tôi nhiều chữ, bảo: Hiện nay trên thế giới có xu hướng gọi là “Medicine and Health Sciences”, “Health and Medical Sciences”, hoặc chung là “Health Sciences”….
Ý là, Health là Sức khỏe, nên thế kia là đúng… tôi không bàn, vì bạn ấy không phải là bác sỹ. Tất cả heo Health trong những cụm từ trên đều được dịch là Y tế, chứ không được dịch là Sức khỏe, ông bạn nhé. Nó là Khoa học Dược và Y tế, Khoa học Y tế và Dược, hay là Khoa học Y tế. Gọi tắt là Khoa Học Y Dược… để tách Dược ra khỏi Y. Ông bạn gì nhớ cho, khi người Pháp lập trường Y đầu tiên ở Đông Dương, nó đặt ở đầu phố Lý Thường Kiệt nhà tôi đó, nay đó là Trường Dược, ông ạ. Dược tách ra từ Y để nâng đúng tầm quan trọng của nó. Chúng tôi học Y nhưng học về Dược cũng lòi mắt ra, ông ạ. Học đến độ nhắm mắt cũng vẽ được công thức hóa học của thuốc ( Xưa thôi, giờ quên tiệt rồi).
Mà ông ơi, WHO World Health Organization được dịch là Tổ chức Y tế Thế giới chứ hoàn toàn không phải Tổ chức Sức khỏe Thế giới.
Ở Mỹ, Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Hoa Kỳ (United States Department of Health and Human Services hay viết tắt là HHS) . Không có ai dịch là Bộ Sức khỏe và… ông nhể.
Thồi, bàn chỗ khác về vụ ngu ngáo kia nhé.
Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến cho rằng đổi tên Trường ĐH Y dược TP.HCM thành ĐH Sức khỏe để không tụt hậu so với Lào, Campuchia.(sic!).
Mấy thứ ngu dốt, ngáo:
1- Tụt hậu với Mỹ, Anh, Đức, Nga, Nhật, Tàu khựa mới bàn, mới cần phấn đấu; chứ tụt hậu với Laos, Cambodia là nhục nhã, cần gì phải đổi mới !
2- Đại học Sức khỏe là cái gì!? Dưới nó lại là Đại học khác à…Giá ngáo bảo, chúng ta phấn đấu xây dựng Học viện Chăm sóc Sức khỏe thì ai nói được gì nữa. Dưới Học viện này, có Trường Đại học Y, Đại học Dược, Đại học Y tế Cộng đồng, Cao đẳng Điều dưỡng.. vân vân và mây mây… thì tôi mất công chưởi làm gì.
3- Nếu chỉ đổi tên là thay được vận mệnh, thì dễ quá. Như mấy bộ trưởng đấy, đổi tên từ chính khách sang tội nhân, mấy hồi. Mà Tổ Quốc cũng gọi tên bọn bao che, đồng lõa bán thuốc giả hại Dân rồi đấy.
4- Có tính đến chuyện khi đổi tên, đổi khái niệm sẽ kèm theo bao nhiêu hệ lụy không nhỉ, tốn kém và nhiêu khê lắm. Chắc chắn không.
Thồi, sáng sớm, thế thôi ạ.
Xin lỗi những ai thích dìu dịu nhẹ nhẹ, tam xoa ba đập, dỹ hòa vi quý, tôi không phải loại người ấy./.
Bs Phạm Ngọc Thắng.
Bổ sung: Theo Luật Giáo dục Đại học thì:
“Điều 4. Giải thích từ ngữ
Trong Luật này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:
1. Cơ sở giáo dục đại học là cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân, thực hiện chức năng đào tạo các trình độ của giáo dục đại học, hoạt động khoa học và công nghệ, phục vụ cộng đồng.
2. Trường đại học, học viện (sau đây gọi chung là trường đại học) là cơ sở giáo dục đại học đào tạo, nghiên cứu nhiều ngành, được cơ cấu tổ chức theo quy định của Luật này.
3. Đại học là cơ sở giáo dục đại học đào tạo, nghiên cứu nhiều lĩnh vực, được cơ cấu tổ chức theo quy định của Luật này; các đơn vị cấu thành đại học cùng thống nhất thực hiện mục tiêu, sứ mạng, nhiệm vụ chung…
Thực tế ở Việt Nam có 5 Đai học ở Hà Nội, Thái Nguyên, Huế, Đà Nẵng và Tp Hồ Chí minh. Vậy, Đại học có Trường Đại học, có Học viện.
Nhưng Y Dược đổi trắng bằng Sức khỏe thì vẫn chưởi như cũ.
Đề nghị ngáo dùng đúng từ đã phát ra, đừng chữa chạy, thêm từ để chạy tội ngu. Thúi hoắc./.
