MỘT SỐ ĐIỀU CẦN BIẾT NỮA VỀ TẦM SOÁT UNG THƯ
Một câu hỏi rất hay là, Tầm Soát ung thư có giúp cho người ta sống thọ hơn không!?
Trả lời nhanh là: Nếu bạn được tầm soát ung thư tốt, bạn sẽ có cơ hội được phát hiện sớm bệnh lý, có thể phòng tránh, chữa trị bệnh ngay từ khi chưa có triệu chứng của bệnh. Điều đó sẽ dẫn tới Giảm khả năng phải chịu bệnh lý ung thư phát triển như một điều tất nhiên; Giảm nguy cơ tử vong do bệnh lý ung thư và Tăng cơ hội chữa trị, sống sót hơn hẳn những người không được Tầm Soát ung thư như bạn.
Đối với phần lớn bệnh ung thư, việc chữa chậy có hiệu quả hay không phụ thuộc rất lớn vào việc bệnh lý được phát hiện sớm hay muộn; bệnh lý đang ở giai đoạn bệnh nào và đã được theo dõi, kiểm tra, điều trị thử lần nào chưa… Tất nhiên, phát hiện sớm nhất, chữa chạy sớm nhất khi có thể thì chắc chắn, cơ hội sống sót sẽ cao hơn hẳn. Một số kết quả của quá trình Tầm Soát ung thư cho phép chẩn đoán sớm bệnh lý, tiên lượng sự phát triển của bệnh lý và từ đó, những biện pháp chỉnh sửa, chữa trị được tiến hành rất sớm. Đồng thời cơ hội sửa sai những sai sót trong điều trị là có thật, có thời gian để sửa chữa sai lầm điều trị. Điều đó, với tính mạng của bệnh nhân, quý hơn vàng bạc.
Tuy thế, vẫn có những bệnh ung thư thật ác tính, dù cho chúng ta đã phát hiện ra nó thật sớm mà vẫn có thất bại trong điều trị. Tôi có một anh bạn là bác sỹ phòng mổ, ngày nào cũng đi làm trong bệnh viện. Một ngày qua khoa chẩn đoán hình ảnh bảo, anh ơi, dạo này em đau lưng quá, anh siêu âm hộ em, nhẽ em bị sỏi thận. Qua siêu âm, anh bạn bác sỹ siêu âm chả nói gì, ầng ậng nước mắt ra gọi nhân viên phòng mổ đẩy ngay người bệnh đi CT scanner, MRI… và bảo, cho nó nhập viện cấp cứu đi, gan đầy ổ lớn phát triển rồi, xấu lắm.
Người bệnh còn làu nhàu, em có bệnh gì mà phải vào viện nằm… Chỉ ba ngày sau, đã hôn mê, bốn ngày sau vỡ ổ ung thư gan và mất sau năm ngày.
Những loại Ung thư kịch phát, ác tính của ác tính ấy, y học bó tay. Những thất bại đau xót ấy, cũng thật khó mà chịu đựng được.
Quản lý những tư liệu tầm soát ung thư bằng cách ước lượng, ước tính được khả năng mắc bệnh, tỷ lệ sẽ mắc bệnh trong cộng đồng nguy cơ cao, ước tính thay thế số người bị mắc bệnh, tính tỷ số chênh trong thực tế và lý thuyết… sẽ cho phép có cái nhìn tổng thể và có những biện pháp dự phòng bệnh trong cộng đồng.
Việc tiến hành Tầm Soát ung thư trong cộng đồng để áp dụng vào Tầm Soát ung thư trên mỗi cá thể cần thiết cho những hiệu quả tốt không ngờ.
Một số nghiên cứu cho thấy, có thể phát hiện ra các marker ung thư sớm được từ 3- 5 năm trước khi có dấu hiệu bệnh lý trên lâm sàng. Với Cộng đồng là Tăng phát hiện cá thể bị ung thư từ khi rất sớm, giảm việc phát hiện bệnh lý ung thư ở giai đoạn muộn. Giảm số lượng tử vong từ nguyên nhân ung thư.
Với cá thể, cực kỳ có lợi khi bạn được Tầm Soát ung thư đúng cách và đúng thời điểm, đều đặn đúng định kỳ.
Thời gian sống của bệnh nhân ung thư được tính từ khi phát hiện ra bệnh đến khi tử vong. Chắc chắn là, người được phát hiện từ khi mới chỉ có các dấu hiệu ung thư qua các xét nghiệm tầm soát sẽ thọ hơn hẳn người phát hiện bệnh chỉ qua các dấu hiệu, triệu chứng lâm sàng rầm rộ.
Tuy vậy, sinh học y học là một môn khoa học có tính không chắc chắn. Chẳng có gì chắc chắn khi người bệnh vẫn được tầm soát ung thư nhưng lại tử vong do một nguyên nhân lãng xẹt khác.
Khi nhận những kết quả của quá trình Tầm soát ung thư, người y sinh thường có các cách giải quyết với những kết quả đó như sau:
1- Nếu trong giới hạn bình thường hay chỉ trong giới hạn cao chưa đến mức cho phép kết luận bệnh: Khuyên bệnh nhân bình tĩnh, chấp nhận thực tế và nên kiểm tra thường quy qua ba tháng, sáu tháng, một năm trước khi cho phép người được tầm soát yên tâm hoàn toàn về việc mình không bị bệnh. Nhưng nhắc họ, họ vẫn trong nhóm có nguy cơ tiềm tàng bị bệnh.
2- Nếu có dấu hiệu nghi ngờ, kết hợp với các yếu tố dịch tễ, yếu tố nguy cơ cao thì lập tức phải chuyển họ đến với các thủ thuật xét nghiệp chuyên sâu hơn như: Chụp nhũ với nghi ngờ K vú, Soi đại trực tràng với nghi ngờ bệnh Đại trực tràng, Phết phiến đồ dịch tiết cổ tử cung… Từ đó có thái độ xử trí tùy theo bệnh lý cụ thể.
3- Nếu có kết quả xấu hơn, việc kiểm tra các phức hợp, tập hợp xét nghiệm liên quan sẽ được tiến hành sớm. Tránh làm ồ ạt, tùm lum vừa gây lãng phí, vừa gây hoang mang cho bệnh nhân.
4- Khi có những dấu hiệu đúng và đủ để kết luận, phải bắt buộc giải thích cho bệnh nhân bệnh của họ và chuyển họ đến những cơ sở y tế phù hợp nhất. Phù hợp với bệnh của họ, với hoàn cảnh sống của họ, với điều kiện kinh tế của họ, điều kiện chăm sóc của gia đình với họ… Thật là nhiều công việc, thật là khó cho người y sinh.
Nhiều khi nỗi đau đồng loại khiến cho bác sỹ chẳng biết nói sao cho vừa.
Loạt bài viết này, tôi xin dừng lại ở đây.
Ước muốn có một Trung tâm quản lý dữ liệu về bệnh ung thư quốc gia, nơi mà người bệnh được lưu giữ, xử lý, quản lý số liệu và người bác sỹ được trích xuất số liệu cũ của người bệnh để có thể tiết kiệm thời gian chữa bệnh, tiết kiệm tiền của xét nghiệm hay có những quyết sách chữa bệnh tốt nhất, thật xa vời.
Càng xa vời trong điều kiên kinh tế, điều kiện y tế của Việt Nam .
Xin cám ơn các anh chị em đã theo dõi loạt bài viết./.
Bác sỹ Phạm Ngọc Thắng.
Tháng 5 – năm 2019.
